Ενδοοικογενειακή εξύβριση: Ποιες είναι οι νομικές επιπτώσεις;

Ενδοοικογενειακή εξύβριση: Ποιες είναι οι νομικές επιπτώσεις;

Νομικό πλαίσιο

Σύμφωνα με το Νόμο 3500/2006, όπως αυτός ισχύει μετά την πρόσφατη τροποποίησή του με το Ν.5090/2024, ως ενδοοικογενειακή βία νοούνται όλες οι πράξεις σωματικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής, οικονομικής βίας που τελούνται εντός του οικογενειακού πλαισίου.

Ειδικότερα, βάσει του άρ.2 του ν.3500/2006 «Η άσκηση βίας κάθε μορφής μεταξύ των μελών της οικογένειας απαγορεύεται.».

Με το νόμο αυτό, ουσιαστικά αυστηροποιείται το πλαίσιο ποινών για τις αξιόποινες πράξεις που τελούνται από μέλη της οικογένειας ή από συντρόφους ή συζύγους, πρώην ή νυν.

Εξύβριση

Σύμφωνα με το άρ.361 του Ποινικού Κώδικα «1. Όποιος, εκτός από τις περιπτώσεις της συκοφαντικής δυσφήμησης (άρθρο 363) προσβάλλει την τιμή άλλου με λόγο ή με έργο ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο, έχοντας τέτοιον σκοπό, τιμωρείται με φυλάκιση έως έξι (6) μήνες ή χρηματική ποινή. Αν τελεί την ανωτέρω πράξη δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω διαδικτύου, επιβάλλεται φυλάκιση έως ένα (1) έτος ή χρηματική ποινή και αν η προσβολή ανάγεται σε σχέσεις του ιδιωτικού ή του οικογενειακού βίου, επιβάλλεται φυλάκιση έως δύο (2) έτη ή χρηματική ποινή. 2. Η παρ. 4 του άρθρου 308 εφαρμόζεται και στην περίπτωση του πρώτου εδαφίου της παρ. 1.».

Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση της εξυβρίσεως απαιτείται προσβλητική εκδήλωση ανθρώπινης σκέψης, για την τιμή του άλλου, με λόγο ή με έργο ή άλλο τρόπο, η οποία ενέχει κατά την κοινή αντίληψη είτε αμφισβήτηση της ηθικής και κοινωνικής αξίας του προσώπου είτε καταφρόνηση γι’ αυτόν από τον ίδιο τον δράστη, που γνωρίζει ότι με μια τέτοια ηθελημένη ενέργεια προσβάλλεται η τιμή ως ατόμου και μέλους της κοινωνίας εκείνου προς τον οποίο απευθύνεται.

Η δια λόγων εξύβριση συντελείται με προφορική ή έγγραφη διατύπωση, σε βάρος άλλου, λέξεων ή φράσεων, οι οποίες κατά τη κοινή αντίληψη, ενέχουν αμφισβήτηση της ηθικής και κοινωνικής αξίας του, είτε άλλη καταφρόνηση, εν γνώσει όμως του δράστη ότι με αυτές προσβάλλεται η τιμή του άλλου.

Διακεκριμένη μορφή της εξύβρισης όταν «η προσβολή ανάγεται σε σχέσεις του ιδιωτικού ή του οικογενειακού βίου»

Σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρ.361 του ΠΚ, εισάγεται διακεκριμένη μορφή του αδικήματος με την επιβολή αυστηρότερης ποινής, όταν η κατά την ανωτέρω έννοια προσβολή για την τιμή του άλλου, με λόγο ή με έργο ή άλλο τρόπο, ανάγεται σε σχέσεις του ιδιωτικού ή του οικογενειακού βίου, ήτοι όταν τελείται εντός του οικογενειακού πλαισίου από μέλος της οικογένειας ή στο πλαίσιο της συντροφικότητας από νυν ή πρώην σύντροφο. Έτσι, ο ιδιωτικός και ο οικογενειακής βίος, συνιστούν ιδιαίτερα διακριτά στοιχεία για την τέλεσης του αδικήματος, κατά τρόπο που το διαφοροποιούν σημαντικά από τις άλλες μορφές του, και για το οποίο επιβάλλεται η αυστηρότερη ποινή «φυλάκιση έως δύο (2) έτη ή χρηματική ποινή». Δηλαδή με τον τρόπο αυτό, προστατεύεται σε ιδιαίτερα σημαντικό βαθμό η τιμή και η προσωπικότητα των ατόμων στις σχέσεις του ιδιωτικού ή οικογενειακού τους βίου.

Νομικές επιπτώσεις

Συνεπώς, εάν ο δράστης είναι άτομο που συνδέεται με το θύμα στο πλαίσιο του ιδιωτικού ή οικογενειακού τους βίου, και εφόσον στοιχειοθετείται η εξύβριση, κινδυνεύει να αντιμετωπίσει:

α) άσκηση σε βάρος του ποινικής δίωξης για τέλεση της διακεκριμένης μορφής της εξύβρισης με απειλή ποινής «φυλάκιση έως 2 έτη ή χρηματική ποινή», μετά από υποβολή μήνυσης, και

β) άσκηση σε βάρος του αγωγής αποζημίωσης ενώπιον του αρμόδιου Πολιτικού Δικαστηρίου, λόγω προσβολής της προσωπικότητας του θύματος.