Διαζύγιο // Ποιος σύζυγος αποχωρεί από το σπίτι;

Παραχώρηση της οικογενειακής στέγης στον ένα σύζυγο.

Η οικογενειακή στέγη κατά το άρθρο 1393 ΑΚ είναι το ακίνητο όπου οι σύζυγοι έχουν την κύρια διαμονή τους. Κατά τη διάταξη του άρθρου 1393 εδ. α` ΑΚ, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα χρήσης του.

 

Η παραχώρηση της οικογενειακής στέγης γίνεται είτε εξωδικαστικά κατόπιν συμφωνίας των συζύγων, είτε δικαστικά με έκδοση δικαστικής απόφασης.

Η παραχώρηση με έκδοση δικαστικής απόφασης.

1) Επιτρέπεται για λόγους επιείκειας.

 

Από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι βασικός δικαιολογητικός λόγος της ρύθμισης του άρθρου 1393 ΑΚ, δηλαδή της αναγνώρισης αξίωσης για παραχώρηση οικογενειακής στέγης σε έναν από τους συζύγους, είναι οι λόγοι επιείκειας. Ειδικότερα, οι λόγοι επιείκειας (ως αόριστες νομικές έννοιες) εξειδικεύονται με βάση τα ακόλουθα κριτήρια :

 

α) τις ειδικές οικονομικές, επαγγελματικές, σωματικές συνθήκες και ανάγκες της ζωής του κάθε συζύγου, και

 

β) ιδιαιτέρως το συμφέρον των τέκνων (π.χ. η αλλαγή σπιτιού θα οδηγούσε αντίστοιχα σε αλλαγή του σχολικού περιβάλλοντος ή εν γένει περιβάλλοντος διαβίωσης). Επομένως, το συμφέρον των τέκνων υπαγορεύει κατά κανόνα την παραχώρηση της οικογενειακής στέγης στο σύζυγο, στον οποίο έχει ανατεθεί η επιμέλεια των παιδιών.

 

2) Αποτελεί κατά κανόνα προσωρινή ρύθμιση.

 

Η ρύθμιση της ΑΚ 1393 είναι προσωρινή αφού συναρτάται με την ύπαρξη του γάμου και την υποχρέωση των συζύγων σε παροχή σύγχρησης οικογενειακής στέγης με την έννοια της στέγασης και της οίκησης. Η προστασία αναφέρεται μόνο στη διάρκεια της διακοπής της συμβίωσης και όχι μετά τη λύση του γάμου, με την οποία παύει αυτή η υποχρέωση. Η ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης μπορεί να αφορά και προκαθορισμένο χρόνο, που δεν εξαντλεί το διάστημα της διακοπής. Αν η διάσταση καταλήξει σε διαζύγιο, μόλις η σχετική απόφαση καταστεί αμετάκλητη θα ισχύσουν για την οικογενειακή στέγη, ενόψει του κοινού που υπάρχει στη νομολογία, οι γενικές διατάξεις του ενοχικού και του εμπράγματου δικαίου.

 

Κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να παραχωρήσει την χρήση της οικογενειακής στέγης στον σύζυγο που έχει την επιμέλεια των τέκνων, και για μετά το διαζύγιο διάστημα, εφόσον το επιβάλλουν οι λόγοι επιείκειας.

 

3) Χωρεί ανεξάρτητα από την αξίωση διατροφής.

 

Η αξίωση του συζύγου για παραχώρηση της χρήσης οικογενειακής στέγης είναι ανεξάρτητη από την αξίωση διατροφής. Αυτό σημαίνει ότι δεν αποκλείεται ο δικαιούχος της αξίωσης του άρθρου 1393 ΑΚ να μην είναι και δικαιούχος της αξίωσης διατροφής, είτε γιατί είναι ευπορότερος, είτε γιατί δεν συντρέχει ως προς αυτόν η προϋπόθεση της εύλογης αιτίας της διακοπής της συμβίωσης, είτε γιατί οι σύζυγοι έχουν ίσες οικονομικές δυνάμεις.

 

Δεν αποκλείεται όμως ο δικαιούχος του άρθρου 1393 ΑΚ να είναι και δικαιούχος διατροφής, οπότε σε αυτήν την περίπτωση το γεγονός ότι του παραχωρείται και η χρήση οικογενειακής στέγης μπορεί να έχει ως συνέπεια τη μείωση του ποσού της διατροφής που του οφείλεται.